YARATICI DRAMA NEDİR?
Yaratıcı Drama, yaşayarak, oynayarak, deneyimleyerek öğrenme ve gelişme sürecidir. Genel anlamda belirlenen bir konuda, doğaçlama, rol oynama gibi tekniklerden yararlanarak ve grup üyelerinin yaşantılarından, birikimlerinden yola çıkarak bir grupla canlandırma yapmaktır.
Bu nedenle çalışmalarımızda, her yaş grubuna göre yapılandırılmış konularımızla yaratıcı dramanın çemberinde buluşuyoruz. Çünkü yaratıcı drama, hayata ve insana dair her ne varsa kendi bünyesi içinde barındırır.
Yaratıcı Dramanın Tanımı:
Yaratıcı Drama, oyun ve canlandırmaya dayalı olarak günlük yaşamdaki herhangi bir sözcüğün, kavramın, sesin, bir konunun, bir tablonun, bir heykelin, bir gazete haberinin, bir fotoğrafın ya da bir masalın, öykünün, şiirin ya da katılımcıların kendi kurguladıkları öykülerin, durumların canlandırılması ve oynanması sürecini birlikte deneyimleme imkanı sağlar. Bu nedenle en basit anlatımla drama; bir düşünceyi beden diliyle, hareket ederek ve devinimle anlatımdır. İçsel bir durumun, bir tasarımın, bir düşüncenin eyleme dönüşmesidir.
Yaratıcı Drama İle İlişkili Bazı Kavramlar:
Drama: Bir olayı veya durumu sözlerle, jest ve mimiklerle, bedeni de kullanarak canlandırma sanatına drama adı verilmektedir.
Yaratıcılık: Genel olarak yaratıcılık, daha önceden kurulmamış ilişkileri kurabilme, böylece yeni bir düşünce şeması içinde, yeni yaşantılar, deneyimler, yeni düşünceler ve yeni ürünler ortaya koyma durumudur. (San, 1990)
İletişim ve Etkileşim: Bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir. İletişim, katılanların bilgi/sembol üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlamaya, yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir. ( Dökmen, 2003)
Dramatik Oyun: Çocukların çevrelerinde keşfettikleri tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur. Oyunun süresi belli değildir. Temel olarak öykünmeye (taklide) dayanır. Örneğin; evcilik ve doktorculuk yapılandırılmış çocuk oyunlarıdır. Çocuğun doğal gelişim evrelerinde ortaya çıkar. (Tuluk, 2004)
Rol Oynama: Yansılamayı içerir. Bu gerçekliğin bir biçimde ortaya konması ya da oyun mekanı ve olanakları içerisinde yeniden ifadesidir. Rol oynayan çocuk gerçeği yansılar. Bu noktada hayata dair çeşitli olasılıkların denenmesi söz konusudur ya da bir başka deyişle birey gerçekliğe dair kendince bir resim oluşturur (Çevik, 2005).
Doğaçlama: Belli bir hazırlık üzerine kurulan, büyük ölçüde grup dinamiğinden yararlanılarak oluşturulan rol oynamalar, oyunlar ve benzeri süreçlerdir. Doğaçlama, öğrenciye sosyal olaylardaki gerçeğe uygun davranışları canlandırması için fırsat verdiği gibi, gerçek yaşamda karşılaşacağı durumlara da hazırlıklı olması açısından geniş olanaklar sunar. Doğaçlama insanın davranışlarında önemli bir yönlendirici ögedir. Birbirini tanımayan iki insanın birbiri ile karşılaştıklarındaki davranışları bir tür doğaçlama olarak görülebilir. Demek ki doğaçlama, anında ortaya çıkan bir durum olmaktan çok, belli kural ve kalıplara göre değişen, değiştirilebilen davranışlar, oluşumlardır. Anında yaratılırmış gibi görünse de belli hazırlık süreçlerini barındırır. Çocukların oyun oynamaları da bir tür doğaçlamadır.
Niçin Yaratıcı Drama?
Yaparak ve yaşayarak öğrenme olarak da tanımlanan yaratıcı dramanın genel amaçları:
- Yaratıcılık ve estetik gelişimi sağlama
- Eleştirel düşünme yeteneği geliştirme
- Sosyal gelişim ve birlikte çalışma becerisi geliştirme
- İletişim becerileri geliştirme
- Moral değerleri geliştirme
- Kendini tanıma
- Problem çözme becerilerini geliştirme
- Dil becerilerini geliştirme
- Sanat anlayışı ve ruhunu kazandırmak
- Hayal gücünü geliştirme
- Dinleme becerilerini geliştirme
- Olayları değerlendirme yeteneği kazandırma
- İnsanların diğer insanlar, durumlar ve doğal olaylar hakkındaki gözlemlerini geliştirmek
- Bireylerde, grup planlaması, grupla karar verme, yeni çözümler üretme yeteneği geliştirme
- Empati becerisi geliştirme olarak özetlenebilir.
Yaratıcı drama ve Çocuk İlişkisi:
Çocuklar da yetişkinlerin yaşadığı dünyada yaşamaktadırlar ve onların da yetişkinler gibi duyguları, düşünceleri ve tarzları vardır. Bu nedenle çocuklar yaşam konusunda deneyime ihtiyaç duyarlar. Çocuklar yaşama dair birçok şeyi oyun oynarken öğrenirler ve bu öğrenmeler yaparak-yaşayarak olduğu için de son derece etkili ve kalıcı olmaktadır. İşte bu noktada onların gelişimleri için çocukların en iyi bildikleri ve yaptıkları şeye “Oyuna” başvurulur.
İçinde çokça oyunun bulunduğu ve amacı çocukların yaratıcılık özelliklerini geliştirmek ve düş güçlerini harekete geçirmek için yapılan drama etkinliklerine “Yaratıcı Drama” denir.
Yaratıcı Dramanın Kullanım Biçimleri / Boyutları:
- Okul öncesi Dönemde
- İlköğretim-Orta ve Lise Eğitimlerinde
- Üniversiteye Hazırlanan Öğrencilerin Sınav Kaygılarıyla Baş etmeleri Konusunda
- Meslek Seçimi Konusunda Rehberlik Yapma
- Ailelere Yönelik Eğitimlerde
- Veli katılımlı Öğrenci Çalışmalarında
- Kişisel Gelişim Çalışmalarında
- Eğitim Bilimleri (Öğretmenlerin Eğitiminde)
- Psikolojik Danışman ve Rehberlik Eğitimlerinde
- Sosyal Hizmetler Eğitiminde
- Ev Kadınlarına Yönelik Çalışmalarda
- Şirket ve İş Yaşamı Eğitimlerinde
- İşitme, Görme, Zihinsel, Konuşma, Otistik ve Engelli Çocuk ve Bireylerin
- Kültürler arası çalışmalarda
- İnsanın insanla etkileşimde bulunduğu her alan, yaratıcı dramanın kullanımına uygundur.